Genel Göreliliği Kuvvetli Kütle Çekimi Alanlarında Modifiye Etmek

Genel göreliliği kuvvetli kütle çekimi alanlarında modifiye etmek

Fethi Mübin Ramazanoğlu
Koç Üniversitesi, Fizik Bölümü

Özet: Bu konuşma alternatif kütle çekimi teorilerinin genel bir özetiyle başlayıp kütle çekimi dalgalarıyla yakından ilişkili bazı spesifik teorilerin incelenmesiyle devam edecek. Mevcut bütün deneyler Einstein’ın genel görelilik teorisiyle uyum içinde, ancak bu testlerin hemen hepsi zayıf kütle çekimi alanlarında gerçekleştirilebiliyor. Kütle çekimi dalgalarının gözlemlenmesi ile artık kuvvetli ve dinamik alanlarda da kütle çekimini inceleyebiliyoruz, ancak dedektörlerin sınırlı hassasiyeti nedeniyle ölçümlerimizin hata payları oldukça yüksek. Bu iki kısıtlama herhangi bir alternatif kütle çekimi teorisi için önemli iki sonuç doğuruyor: bir yandan mevcut deneylerle uyum zorunluluğu teorinin zayıf alanlarda genel görelilikten çok az sapmasını gerektiriyor, öte yandan ise herhangi bir teorinin tamamen kağıt üstünde kalmaktan çıkıp gözlemlerle irtibat kurabilmesi için kuvvetli alanlarda genel görelilikten büyük sapmalar vermesi önemli. Bu iki şartı bir araya getirmek zor gibi görünse de skaler-tensör teorilerin bir alt kümesi olan kendiliğinden skalerleşme (spontaneous scalarization) teorileri bu konudaki teorik başarılarıyla son yıllarda önemli miktarda ilgi gördüler. Bu teorilerde skaler-tensör teorinin skaler alanı, nötron yıldızları civarındaki yüksek kütle çekiminde kendiliğinden büyüyerek genel görelilikten çok büyük sapmalara sebep olmakta. Teori, uzay zamanın geri kalan kısımları için mevcut bütün testlerde genel görelilikle aynı sonuçları vermektedir. Konuşmamın ana kısmında skalerleşme fenomeninin aslında bir çok tensör alan için geçerli olan çok daha genel bir mekanizmanın özel bir durumu olduğunu göstereceğim. Bu mekanizma kendiliğinden skalerleşmeye göre çok daha genel bir alternatif kütle çekimi teorisi ailesinin, kendiliğinden tensörleşmenin, varlığını göstermesinin yanında Horndeski teorileri, kütleli kütle çekimi (massive gravity) ve kozmoloji alanlarına da bağlantılar sunmaktadır.

Yer : MSGSÜ Bomonti Binası, Fizik Bölümü
Tarih : 01 Mart 2018 Perşembe, 15:00