M. Hakan Erkut
İTÜ, Fizik Mühendisliği Bölümü
Özet: Güneş sistemi dışındaki ilk kozmik X-ışın kaynağı Scorpius X-1’in 1962’deki keşfinden beri, çift yıldız sistemlerinde kütle aktarımı altındaki nötron yıldızları ve yıldız kütleli karadelikler yüksek enerji astrofiziğinde uzun süredir devam eden aktif araştırma konularının başında gelir. Rossi X-ray Timing Explorer isimli X-ışın gözlemevinin fırlatılmasını izleyen üç yıl içinde, düşük kütleli X-ışın çiftlerindeki (LMXB) nötron yıldızları ve karadeliklerin gözlenen X-ışın güç tayflarında yüksek frekanslı salınımlar keşfedilmiştir. Tipik bir LMXB, bir güneş kütlesinden daha düşük kütleye sahip, Roche lobunu doldurmuş geç tipte normal bir yıldızın kütle aktardığı zayıf manyetik alana sahip bir nötron yıldızı ya da yıldız kütleli karadelik içerir. Yüksek frekanslı salınımlar, nötron yıldızı içeren LMXB’lerde patlama salınımları, kilohertz yarı-periyodik salınımlar (QPO) ve milisaniye atımlardan meydana gelirken, karadelik içeren LMXB’lerde hektohertz QPO’lar olarak kendini gösterir. Bu konuşmada, galaksimizdeki LMXB kaynaklarından gözlenen yüksek frekanslı salınımların gözlemsel özellikleri kısaca özetlenecektir. Nötron yıldızı ve karadeliklerden gözlenen yüksek frekanslı QPO’lar üzerinde durulacak ve bu salınımların aşırı yoğun madde ve güçlü kütle çekim fiziği ile olası ilişkisinden bahsedilecektir. Son olarak, yüksek frekanslı QPO’ların, kütle aktarım diskinin yoğun cisme yakın en iç bölgesindeki global salınım modları ile modellenmesi anlatılacaktır.
Yer : MSGSÜ Bomonti Binası, Fizik Bölümü
Tarih : 19 Ekim 2017 Perşembe, 15:00
MSGSÜ Fizik Bölümü 